Wyjście Polski z UE tylko po referendum (projekt)

Krótko i na temat, bo to raczej znów bicie piany zaledwie: do laski marszałkowskiej wpłynął firmowany przez posłów klubu Polska 2050 TD projekt ustawy zakładającej, iż wyjście Polski z UE mogłoby nastąpić tylko po referendum ratyfikacyjnym (projekt ustawy o zmianie ustawy o umowach międzynarodowych).

Dalej będzie w punktach, bo tak zawsze prościej:

• dla przypomnienia: zgodnie z Konstytucją referendum ogólnokrajowe (jako przejaw bezpośredniego sprawowania władzy przez suwerena, nie czepiając się szczegółów) może być przeprowadzone w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa;
• natomiast ratyfikacja umowy międzynarodowej, na podstawie której Polska ceduje część swych kompetencji na rzecz organizacji międzynarodowej (np. Unii Europejskiej), wymaga zgody wyrażonej przez 2/3 głosów w Izbie Poselskiej i 2/3 głosów w Senacie (czyli łatwiej zmienić ustawę zasadniczą niż ratyfikować taki układ) — lub referendum;
• Konstytucja milczy natomiast jeśli chodzi o mechanizm ewentualnego opuszczenia UE; materię tę reguluje ustawa o umowach międzynarodowych, co ciekawe w sposób zasadniczo nieodmienny od innych umów międzynarodowych: rząd, w ramach swych uprawnień w zakresie polityki zagranicznej decyduje, parlament wyraża zgodę na ratyfikację takiej umowy w drodze ustawy, prezydent umowę ratyfikuje — w tym momencie zaczyna się procedura wyjścia (notyfikacja, negocjacje, por. „Wystąpienie Polski z Unii Europejskiej”);
• i oto jest projekt nowelizacji ustawy o umowach międzynarodowych, który zakłada, iż ratyfikacja przez prezydenta umowy przewidującej wyjście Polski z UE wymagałoby uprzedniej zgody wyrażonej w referendum;

art. 22a ust. 4a ustawy o umowach międzynarodowych (projekt)
Ratyfikacja umowy międzynarodowej określającej warunki wystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej z Unii Europejskiej wymaga zgody uchwalonej w referendum ogólnokrajowym.

• jak zauważają projektodawcy w uzasadnieniu: Polacy zadecydowali o przystąpieniu Polski do Unii w referendum, przeto ewentualne wypowiedzenie traktatów akcesyjnych powinno nastąpić w taki sam sposób;
• wszakże decyzja Narodu o wyjściu miałaby taki ciężar gatunkowy, że należy do niej stosować te same rygory, co na wejściu („konieczna jest symetria działania„).

Zamiast komentarza: przeszło trzy lata temu tę kwestię próbowano załatwić zmianą Konstytucji (por. „Wyjście Polski z Unii Europejskiej — za zgodą 2/3 posłów i 2/3 senatorów”), tamten projekt oczywiście umarł w przedbiegach — jak widać można próbować w inny sposób.

Tekst Wyjście Polski z UE tylko po referendum (projekt) pojawił się poraz pierwszy w Czasopismo Lege Artis.