31 stycznia 2025

◢ #unknownews ◣

Zapraszam do lektury zestawienia w tym tygodniu. Z pewnością znajdziesz tu coś dla siebie.

1) Smart oświetlenie w Twoim domu - skrajnie prosta metoda
https://blog.tomaszdunia.pl/shelly-smart-oswietlenie/
INFO: Jak zaprojektować i wykonać w możliwie najprostszy sposób smart oświetlenie w domu przy użyciu modułów firmy Shelly. Moduły można instalować w już istniejących puszkach elektrycznych, a do sterowania zasilaniem potrzebujesz jedynie sieci WiFi, więc nie musisz kupować bramki. Bez lutowania, bez znajomości elektroniki/elektryki. Po prostu łączysz kabelki, konfigurujesz urządzenia i gotowe. Koszt pojedynczego modułu to zaledwie kilkadziesiąt złotych. Świetnie wyjaśniony temat.

2) ChatGPT konsumuje ogromne ilości wody i energii! - naprawdę? Sprawdźmy to
https://andymasley.substack.com/p/individual-ai-use-is-not-bad-for
INFO: Artykuł obala mit, jakoby korzystanie z ChatGPT wpływało skrajnie negatywnie na środowisko, przedstawiając obliczenia oparte na dostępnych danych. Czy wpisanie jednego zapytania do chata naprawdę zużywa dziesiątki litrów wody, produkując przy tym kilka ton CO2? Czy rozwój technologii AI prowadzi nas do nieuchronnej klimatycznej zagłady? Poglądy na temat sztucznej inteligencji i jej wpływu na środowisko można mieć różne, ale warto jednak oprzeć je na danych. Oto dane, których szukasz.

3) Zwycięzcy “Golden Kitty Awards 2024” od Product Hunt - najlepsze aplikacje w kilkunastu kategoriach
https://www.producthunt.com/golden-kitty-awards/hall-of-fame
INFO: W dorocznym plebiscycie Golden Kitty Awards 2024 wyróżniono produkty technologiczne, które zrewolucjonizowały różne dziedziny technologii, takie jak rozwiązania programistyczne, technologie no-code, modele AI i kilkanaście innych. Ten plebiscyt to kopalnia użytecznego softu - zawsze dzięki niemu odkryję coś nowego, co warto wdrożyć do swojej codziennej pracy.

4) Popraw oświetlenie przy pracy zdalnej - zmniejsz zmęczenie oczu
https://rustle.ca/posts/articles/work-from-home-lighting
INFO: Praca z domu jest fajna, ale niestety warunki, w jakich pracujesz, nie zawsze sprzyjają Twojemu zdrowiu. Dolegliwości, jakie mogą Cię dopaść, jest wiele, a jednym z nich jest zmęczenie wzroku wywołane kiepskim oświetleniem. Nie chodzi tu o to, aby w pokoju było po prostu jasno. Jak więc zadbać o zdrowe dla pracy oświetlenie pomieszczenia i nie wydać na to majątku? Na co zwrócić szczególną uwagę? Jeśli masz bezpośredni wpływ na warunki, w których pracujesz, to zdecydowanie warto przeczytać te porady i zastosować je w praktyce.

5) Siedem lekcji wyciągniętych po 25 latach w branży rozwoju oprogramowania
https://zverok.space/blog/2025-01-27-7things-euruko.html
INFO: Autor, mający ponad 25 lat doświadczenia w tworzeniu oprogramowania, dzieli się spostrzeżeniami na temat rozwoju zawodowego, kwestionowania znaczenia wzorców i metodologii oraz wyzwań związanych ze skalowaniem projektów. Siedem prostych, ale użytecznych lekcji do przemyślenia.

6) Znajdź Dark Patterns - gra ucząca rozpoznawania manipulacji w designie
https://games.productartistry.com/games/dark-patterns
INFO: Gra ma na celu nauczenie graczy identyfikowania subtelnych taktyk manipulacyjnych stosowanych w projektowaniu interfejsów webowych. Zrozumiesz, w jaki sposób psychologia projektowania wykorzystuje ludzkie instynkty do kształtowania zachowań, czyli mówiąc prościej, jak producenci usług wymuszają na Tobie decyzję, której niekoniecznie chcesz podjąć. Dzięki tej wiedzy możesz bardziej świadomie poruszać się po sieci i przeciwstawiać się takim praktykom.

7) Tworzenie zegarka dla dziecka z cukrzycą typu 1 - projekt od podstaw
https://andrewchilds.com/posts/building-a-t1d-smartwatch-from-scratch
INFO: Autor, będący ojcem chłopca z cukrzycą, stworzył smartwatch umożliwiający łatwiejszy dostęp do danych o poziomie glukozy we krwi. Na rynku istnieje wiele podobnych rozwiązań, ale to jest minimalistyczne, stosunkowo tanie w realizacji i nie rozprasza dziecka w szkole, realizując jedynie najpotrzebniejsze funkcje. Być może nie potrzebujesz akurat śledzić poziomu glukozy, ale sama metoda budowy własnego smartwatcha jest interesująca.

8) Jak działa DeepSeek R1 - bardzo proste wyjaśnienie algorytmów (film, 9m)
https://www.youtube.com/watch?v=kv8frWeKoeo
INFO: Film przedstawia kluczowe koncepcje z dokumentu DeepSeek R1 w sposób zrozumiały również dla osób zupełnie niezwiązanych z IT. Obejmuje zagadnienia takie jak rozumowanie krok po kroku, uczenie przez wzmocnienie oraz destylację modelu. Jeśli chcesz zrozumieć te zaawansowane techniki, ale bez dodatku technicznego żargonu, ten film jest dla Ciebie. Jak mówi tytuł filmu, wyjaśnienie jest na poziomie “zrozumiałym dla Twojej babci”.

9) Prawdy i mity o ‘przysługach’ w pracy zespołowej
https://blog.staysaasy.com/p/management-mantras
INFO: Szef ma do Ciebie malutką prośbę? Współpracownik wyświadczy Ci przysługę w ramach pracy? To brzmi bardzo fajnie i przyjacielsko, ale czy to aby na pewno jest OK? Ciekawe spojrzenie na organizację pracy i zauważenie faktu, że istnienie takich przysług może świadczyć o źle zaprojektowanych procesach w firmie.

10) Dotykowy ściemniacz światła z czasów PRL-u - jak to działało? (film, 19m)
https://www.youtube.com/watch?v=VL7j58qwwek
INFO: Nie wiem, czy masz tyle lat, aby pamiętać to marzenie z czasów PRL, jakim był dotykowy ściemniacz świateł. Czy prawdą było, że przedłuża on żywotność żarówek? Czy mógł porazić użytkownika prądem? Czy naprawdę zakłócał działanie radia, a mucha w mieszkaniu mogła aktywować oświetlenie? Nawet jeśli ten film będzie dla Ciebie nie wspomnieniem dawnych lat, a jedynie lekcją historii, to i tak warto posłuchać. Ciekawe.

11) Chroń swój czas pracując w branży IT - walka z korporacyjnymi drapieżnikami
https://www.seangoedecke.com/predators/
INFO: Jako zaawansowany programista w dużej firmie technologicznej, często możesz być wykorzystywany przez osoby próbujące wymusić na Tobie pomoc w sprawach, które raczej wykraczają poza zakres Twoich obowiązków. To oczywiście odciąga Cię od Twoich projektów i powoduje opóźnienia w zadaniach, które są dla Ciebie ważne. Aby się przed tym bronić, najpierw należy rozpoznać “drapieżników”, ale nie każda prośba o pomoc to od razu zagrożenie. Jak więc to rozpoznać i jak radzić sobie w takich sytuacjach?

12) Dlaczego mój pomysł na zmniejszenie rozmiaru pakietów npm o 5% nie wypalił?
https://evanhahn.com/my-failed-attempt-to-shrink-all-npm-packages-by-5-percent/
INFO: Autor wpadł na sprytny i dość prosty pomysł na zmniejszenie wszystkich paczek w repozytorium NPM o około 5%. To oznaczałoby zmniejszenie generowanego przez repozytoria przesyłu danych i to na skalę światową. Do tego doszłaby oszczędność czasu przy pobieraniu zależności. Mało tego, rozwiązanie było wstecznie kompatybilne, więc nie zepsułoby używanych do tej pory narzędzi. Co więc poszło nie tak, jak powinno i dlaczego tej zmiany jednak nie wprowadzono?

13) Jak uruchomić DeepSeek-R1 na domowym sprzęcie? - tanio nie będzie
https://threadreaderapp.com/thread/1884244369907278106.html
INFO: Od strony softwarowej, uruchomienie nowego modelu LLM jest stosunkowo proste. Problemem jest zbudowanie odpowiednio mocnego środowiska, które pozwoli Ci na jego uruchomienie, a to wymaga kupna dedykowanego sprzętu (no, chyba że akurat pracujesz na komputerze z 768 GB RAM, to możesz go użyć). Pamiętaj, że modeli DeepSeeka jest kilka, a najsłabszy z nich ruszy nawet na Raspberry Pi. Ten tekst omawia przypadek uruchomienia najmocniejszej odmiany modelu.

14) Historia przywracania do życia Amigi 1000
https://celso.io/posts/2025/01/26/the-first-perfect-computer/
INFO: Autor dzieli się swoją przygodą z naprawą i modernizacją pierwszego komputera z serii Amiga, czyli tytułowej Amigi 1000. W ramach renowacji nie tylko naprawiono komputer, ale także ulepszono lekko jego parametry i odświeżono wygląd. Ciekawa lektura dla fanów retro komputerów.

15) Smartwatch Pebble wróci do życia? - jest na to szansa
https://repebble.com/
INFO: Po kilku latach zapomnienia zapowiedziano powrót kultowego smart-zegarka Pebble. Firma Google zdecydowała się na udostępnienie kodu źródłowego oryginalnego PebbleOS, co umożliwi twórcom stworzenie nowej serii smartwatchy napędzanych tym systemem. Nowa odsłona ma realizować funkcje pierwotnego modelu, rozbudowane o kilka nowości, oferując przy tym nadal długi czas pracy na baterii. Warto podążyć za linkami znajdującymi się na stronie, aby dowiedzieć się więcej. Projekt nie jest niezależną próbą wskrzeszenia zegarka, a jest realizowany przez jego pierwotnego twórcę.

16) To koniec ery niezależnych aplikacji do e-dzienników? - historia SzkolnyEU
https://szkolny.eu/finale
INFO: Historia aplikacji pokazuje, jak zmieniał się rynek softu do e-dzienników w ostatnich latach. Wpis pokazuje drogę od małego projektu ucznia technikum do aplikacji z ponad 50 tysiącami użytkowników. Dowiesz się o kulisach zamykania nieoficjalnych aplikacji przez firmy Librus i VULCAN. Warto poczytać, aby mieć świadomość, jak wygląda polski rynek e-dzienników.

17) Jak działa Bluesky? - rozproszona architektura sieci społecznościowej
https://newsletter.systemdesign.one/p/how-does-bluesky-work
INFO: Artykuł opisuje architekturę sieci społecznościowej Bluesky, która opiera się na zdecentralizowanym modelu federacyjnym (fediverse), umożliwiającym komunikację między serwerami bez potrzeby tworzenia jednego, centralnego punktu sieci. Bluesky sprytnie rozwiązuje wyzwania związane ze skalowaniem. Długa, ale i ciekawa lektura.

18) Sharding baz danych - co to jest, jak działa i po co Ci to?
https://architecturenotes.co/p/database-sharding-explained
INFO: Danych w bazach zawsze będzie przybywać, a to nieuchronnie prowadzi nas do problemów z wydajnością i skalowaniem. Jedna maszyna to może być za mało i konieczne będzie dołożenie kolejnej, a później jeszcze kilku. Tylko jak ogarnąć to pod względem struktury danych? Tutaj do gry wchodzi wspomniany sharding danych, który może być zrealizowany na wiele sposobów, a każdy z nich ma swoje zalety i wady. Więcej dowiesz się z artykułu.

19) Zbiór szablonów aplikacji dla Portainera
https://portainer-templates.as93.net/
INFO: Ten serwis to repozytorium gotowych paczek przystosowanych do uruchomienia w Portainerze (aplikacji do zarządzania kontenerami Dockera) za pomocą kilku kliknięć. Na stronie możesz przeglądać, jakie obrazy masz do wyboru, ale w praktyce nie musisz nawet korzystać z tego serwisu. Dodajesz do aplikacji jeden (dynamicznie generowany) plik JSON, a w Twoim interfejsie przy tworzeniu nowych kontenerów będzie dostępna opcja wyboru obrazu bazowego. Wygodne, zwłaszcza gdy sporo eksperymentujesz z różnymi technologiami self-hosted. Wszystkie paczki pobierane są z oficjalnych repozytoriów.

20) Operator - asystent AI do zadań w przeglądarce
https://openai.com/index/introducing-operator/
INFO: Operator to nowy agent AI od OpenAI, który używając przeglądarki internetowej, może wykonywać zadania internetowe, takie jak wypełnianie formularzy, zamawianie zakupów czy tworzenie grafik. Dzięki wykorzystaniu modelu Computer-Using Agent (CUA) oraz zdolności do interakcji z interfejsami graficznymi stron, Operator umożliwia LLM-om poruszanie się w cyfrowym świecie. Usługa obecnie dostępna jest jedynie w wersji testowej dla użytkowników Pro w USA. Podobne rozwiązanie w ubiegłym roku zaprezentował Anthropic, ale to wygląda na wersję bardziej użyteczną przy realnych zastosowaniach.

21) Co 2778 badaczy myśli o dalszym rozwoju AI? - wyniki badania (PDF, 39 stron)
https://aiimpacts.org/wp-content/uploads/2023/04/Thousands_of_AI_authors_on_the_future_of_AI.pdf
INFO: Czy czeka nas w najbliższych 2-3 latach absolutna rewolucja w świecie sztucznej inteligencji, regres, czy może stabilny wzrost? Jaka jest szansa, że AI przewyższy wyniki uzyskiwane przez ludzi w większości zadań? Czy dalekosiężne skutki wprowadzenia takiej technologii będą pozytywne, czy negatywne? Czego najbardziej obawiają się specjaliści, a gdzie widzą nadzieję? Zamiast robić sondę uliczną na ten temat, postanowiono zapytać o opinię niemal ekspertów z dziedziny sztucznej inteligencji, którzy wiedzą, o czym mówią, bo pracują z tą technologią na co dzień.

22) Technika 'cookie sandwich’ do kradzieży ciasteczek HttpOnly
https://portswigger.net/research/stealing-httponly-cookies-with-the-cookie-sandwich-technique
INFO: Ciasteczka z ustawioną flagą HttpOnly są teoretycznie niemożliwe do kradzieży przez agresora wykorzystującego JavaScript, ponieważ ta technologia ich nie widzi. Artykuł przedstawia sprytny sposób na ominięcie tego technicznego ograniczenia i zdobycie w ramach ataku wspomnianych ciastek. Interesująca lektura dla fanów websecurity.

23) Głębsze spojrzenie na DeepSeek i jego wpływ na technologię AI
https://stratechery.com/2025/deepseek-faq/
INFO: Jak to się stało, że chińska firma stworzyła produkt teoretycznie prześcigający model od lidera rynku, jakim jest OpenAI, i to pomimo amerykańskich sankcji, uniemożliwiających wykorzystanie siły obliczeniowej, jaką dysponują Amerykanie? Na czym polegała nauka modelu i jak przebiegała, jeśli nie brali w niej udziału ludzie? Co to wszystko oznacza dla branży AI? To naprawdę przełom, czy tylko pomijalne zawirowanie na rynku technologicznym? Na te i inne pytania odpowiedź znajdziesz w artykule.

24) Dlaczego sortowanie w JS jest trudniejsze, niż się wydaje?
https://mill.plainopen.com/why-sorting-is-harder-than-it-seems
INFO: JavaScript oferuje własną funkcję sortującą, więc wystarczy jej użyć i wszystko powinno działać poprawnie. Problemy zaczynają się, gdy sortujemy dane różnego typu, czyli część rekordów jest np. numeryczna, a część tekstowa. Wydaje się, że taką sytuację można łatwo obsłużyć, ale po drodze napotkasz na kilka utrudnień. Nawet jeśli sortowanie tablic z elementami różnego typu nigdy nie będzie Ci potrzebne, to artykuł i tak rozszerzy Twoją wiedzę na temat tego, jak działa JavaScript i porównywanie w nim wartości różnego typu.

25) DeepSeek przypadkiem stał się bardziej “open” niż planował - wyciek danych
https://www.wiz.io/blog/wiz-research-uncovers-exposed-deepseek-database-leak
INFO: Badacze z Wiz Research odkryli publicznie dostępne dane w bazie ClickHouse należącej do startupu DeepSeek. Wyciek obejmował ponad milion wpisów z historii rozmów, klucze API i inne wrażliwe dane. Wszystko to można było odczytać bez uwierzytelnienia. Ktoś zapomniał zabezpieczyć serwerów, co pokazuje, jak skrajnie szybki rozwój oprogramowania bez korelacji z działami bezpieczeństwa może doprowadzić do poważnych konsekwencji.

26) Propozycja ECMAScript: escapowanie znaków dla RegExp
https://2ality.com/2025/01/regexp-escape.html
INFO: Tworzenie wyrażeń regularnych bywa skomplikowane, ale tworzenie ich w sposób dynamiczny na podstawie danych dostarczonych przez użytkownika lub pobranych z bazy to niekiedy koszmar. Jest szansa, że niebawem pojawi się proste rozwiązanie tego problemu. Mowa o natywnej funkcji, która będzie dodawać znaki ucieczki do tekstu podanego przez programistę w taki sposób, aby nie powodowały one konfliktów ze znakami kontrolnymi RegExów.

27) Krytyczna podatność w systemie Subaru Starlink - zdalne sterowanie i śledzenie pojazdów
https://samcurry.net/hacking-subaru
INFO: W listopadzie ubiegłego roku odkryto lukę pozwalającą na dostęp do wszystkich (korzystających z Subaru Starlink) pojazdów marki Subaru na terenie USA, Kanady i Japonii. Do przejęcia kontroli wystarczyło znać dane adresowe właściciela pojazdu, jego adres e-mail i numer rejestracyjny samochodu. Na czym polegała luka, tego dowiesz się z artykułu. Ważna uwaga: Subaru Starlink to nie jest to samo co Starlink od SpaceX - to dwie różne usługi, które tylko przypadkowo nazywają się podobnie.

28) Generatywne AI w badaniach historycznych - jak pomaga badaczom?
https://resobscura.substack.com/p/the-leading-ai-models-are-now-very
INFO: Modele LLM (tutaj z naciskiem na GPT-4o oraz GPT-o1) osiągnęły już poziom umiejętności, który pozwala przyspieszyć prace badaczy w różnych dziedzinach nauki. Wykorzystuje się je także przy badaniach historycznych, ale w jaki sposób i czy faktycznie jest to użyteczne dla nauki? Artykuł przedstawia trzy konkretne prace badawcze, w których AI ułatwiło życie badaczy.

29) Jak Twoja oś czasu na Twitter/X wpływa na Ciebie?
https://www.ismyxfeedfucked.com/
INFO: Aplikacja na podstawie nagrania ekranu z Twojej aplikacji do social mediów analizuje, jak bardzo szkodliwy jest dla Ciebie algorytm Twittera/X. Jak wiele negatywnych treści do Ciebie dociera, jak bardzo skrajne są wpisy polityczne, które widzisz? Czy znajdujesz się w bańce informacyjnej? Warto nie tylko zobaczyć statystyki własnego profilu, ale przede wszystkim postarać się je zmienić poprzez usunięcie z obserwowanych kont, które najmocniej Ci szkodzą i wyciszenie tych, których nie obserwujesz, a które podrzuca Ci algorytm. Taka zmiana może być dobra dla Twojego zdrowia psychicznego.

30) Zbuduj minimalistyczny system Linux od podstaw - poradnik
https://blinry.org/tiny-linux/
INFO: Autor opisuje proces tworzenia minimalnej dystrybucji Linuxa (waży 2,5 MB), która może być uruchomiona z pendrive'a na laptopie. Projekt opiera się przede wszystkim na kompilacji własnego, spersonalizowanego jądra Linuxa oraz wykorzystaniu Busyboxa. Spory nacisk położony jest na zrozumienie procesu rozruchu oraz na wykorzystanie narzędzi takich jak Nix do zarządzania zależnościami. Jeśli chcesz dogłębnie zrozumieć, jak działa Linux, to ten artykuł może poszerzyć Twoją wiedzę.

31) Dostosuj MacOS do swoich potrzeb - zbiór porad
https://gist.github.com/devnoname120/4767a0aa18879217170fd0c68809fc24
INFO: Właśnie kupiłeś Maca/Macbooka i nie masz pojęcia, co warto ustawić i zainstalować w systemie, aby praca była wygodniejsza? Ten tutorial pozwoli Ci lepiej dostosować system do Twoich potrzeb, a przy okazji (jeśli już od lat korzystasz z MacOS) pozwoli Ci poznać trochę nowych aplikacji.

32) Jak uciec ze środowiska Google - alternatywy i strategie
https://itsfoss.com/leaving-google-ecosystem/
INFO: Jest szansa, że z różnych powodów zdecydujesz się na opuszczenie ekosystemu od Google, ale rezygnacja z Gmaila, ichniejszego kalendarza, dokumentów czy przeglądarki Chrome to nie jest decyzja, którą można wprowadzić w życie z dnia na dzień. Gdzie trzymać notatki, gdzie składować pliki, czym zastąpić Google Meet do spotkań, jak sprytnie przeszukiwać i backupować fotki? Pytań jest wiele, ale autor tego artykułu poświęcił czas, aby znaleźć na nie odpowiedzi.

33) Elitarny zespół hakerów FSB - kulisy działania
https://interaktiv.br.de/elite-hacker-fsb/en/index.html
INFO: Dziennikarze niemieckich stacji BR i WDR przeprowadzili szczegółowe śledztwo dotyczące grupy hakerskiej, która od prawie dwóch dekad włamuje się do sieci rządowych na całym świecie. W artykule przedstawiono dowody łączące tę grupę z rosyjskim FSB, w tym powiązania z firmą Center-Inform, oraz ujawniono tożsamości dwóch prawdopodobnych twórców złośliwego oprogramowania. Tekst pokazuje, jak drobne ślady cyfrowe pozwalają odkryć kulisy działania jednej z najgroźniejszych grup hakerskich.

34) Regulacje i decyzje polityczne w USA - jaki mają wpływ na wyścig w świecie AI? (film, 30m)
https://www.youtube.com/watch?v=qIGS-7lfKJw
INFO: Decyzja Donalda Trumpa o cofnięciu rozporządzenia dotyczącego regulacji sztucznej inteligencji może mieć dalekosiężne skutki dla rozwoju technologii. Film analizuje, jakie wyzwania i nowe możliwości stają przed branżą AI oraz jak te zmiany mogą wpłynąć na globalny rozwój technologii. Ciekawa rozmowa Tomka Rożka i Mateusza Chroboka.

35) Rentgen - narzędzie do walki o prywatność w Internecie. Jak to działa? (film, 1h)
https://www.youtube.com/watch?v=QScsgobNSpQ
INFO: Arek Wieczorek i Kuba Orlik z fundacji “Internet! Czas Działać” opowiadają o Rentgenie - ich autorskiej wtyczce do przeglądarki, która pozwala na analizowanie elementów śledzących na stronach internetowych pod kątem zgodności z RODO oraz automatyczne generowanie maili do administratorów i/lub UODO. Jaka była historia tego narzędzia? Jakie technologie zostały użyte na backendzie? Jak firmy i urzędy reagowały na zgłoszenia? To nagranie z Jesieni Linuksowej 2024.

36) Jak Volkswagen zdradził lokalizację Twojego auta? Analiza afery (film, 18m)
https://www.youtube.com/watch?v=8rYh-AJbZfA
INFO: Na konferencji Chaos Computer Club grupa badaczy ujawniła luki w zabezpieczeniach systemów Volkswagena. Omawiana była możliwość śledzenia lokalizacji samochodów korzystających z aplikacji VW. Zobacz, jak te błędy mogły narazić właścicieli aut na utratę prywatności oraz jakie działania podjęto, by je naprawić.